Ortodontik Lastiklerinizi Gerçekten Kullanıyor musunuz?
Ortodontik tedavilerin tamamında olmasa da büyük bir kısmında ağız içi lastikler kullanılır. Siz de ortodontik tedavi görüyorsanız ya da görmeyi düşünüyorsanız büyük olasılıkla lastik kullandınız ya da kullanacaksınız. Peki, ortodontik lastiklerinizi nasıl kullanmanız gerektiğini gerçekten biliyor musunuz? Cevabınız hayırsa doğru yerdesiniz. Lastiklerinizi doğru ve etkin kullanarak tedavi sürenizi kısaltabilirsiniz.
Lastikler dişlerimize gerekli kuvvetleri ileterek yavaşça doğru pozisyonlarına doğru hareket etmelerini sağlar. Eğer lastikleri yanlış şekilde ve yanlış sürelerde takarsanız ya da takmazsanız sizin için tedavi süresi tahmin edemeyeceğiniz ölçüde uzayacaktır.
Lastiklerin kullanım amacı
Dişlerinize küçücük lastik parçaları takmak zorunda olmak ilk başta size biraz tuhaf gelebilir. Ama bu ufacık lastik parçaları tedavinizin doğru ilerlemesi için çok önemlidir. Birçok tedavide en son kapanışın sağlanması aşamasında lastiklere ihtiyaç duyulmaktadır. Lastik kullanım aşaması sizin için tedavinin en zor aşamalarından biri olabilir. Sorumluluğunuz onları doğru takmak ve yemeklerden sonra tekrar takmayı unutmamaktır.
Lastiklerimi nasıl kullanmalıyım?
Parmaklarınızı kullanarak:
Parmaklarınızı kullanmak lastik takmak için en kolay ve en ulaşılabilir yöntemdir. Önce bir aynanın karşısına geçin, lastiğinizi başparmağınız ve işaret parmağınız arasında tutun. Önce lastiği takmanız gereken en arkadaki dişin üzerindeki çengele geçirin, sonra lastiğin ucunu çekerek takmanız gereken öndeki dişin üzerindeki çengele kadar uzatın ve oraya takın. Her yemekte lastiğinizi çıkarıp, yemeklerden sonra tekrar takmanız gerekecek. Bu da bir süre sonra yeterli pratikliği kazanacağınız anlamına geliyor. Bir süre sonra birçok hastamın ayna kullanmaya bile ihtiyacı kalmadığını gördüm.
Plastik çengeller kullanarak:
Eğer elinizle lastik takmakta zorlanıyorsanız doktorunuzdan temin edebileceğiniz plastik lastik takma çengellerini kullanabilirsiniz. Bu renkli, küçük, plastik çengeller ağız içi lastiklerin takılıp çıkarılması amacı ile üretilmişlerdir. Lastiğinizi önce plastik çengelin ucuna yerleştirin ve ardından yine lastik takmanız gereken en arkadaki dişten başlayarak çengel yardımı ile lastiği takın.
Özellikle uzun tırnakları olan hastalar lastiği parmakları arasında tutarak yerleştirmekte zorlandıkları için bu çengelleri kullanmayı seviyorlar.
Biraz da hangi durumlarda nasıl lastikler kullandığımızdan bahsetmek istiyorum kısaca.
Açık kapanışınız varsa; yani alt ve üst dişleriniz birbirine temas etmiyorsa, bu dişleri birbirine doğru çekecek bir lastik sistemine ihtiyacımız olur. Bu da genelde üçgen lastiklerle olur.
Üstteki bir dişten alttaki iki dişe üçgen oluşturacak şekilde takarız bu lastikleri.
Alt dişleriniz önde ise; genelde alt ön bölgeden üst arka bölge dişlerine doğru kuvvet uygulayan lastikler kullanırız. Alt dişlere geriye üst dişlere de öne doğru kuvvet uygulamış oluruz bu lastiklerle. Doğru dişe taktığınızdan emin olmak için mutlaka aynada kontrol etmenizi öneririm. Klinikten çıkmadan önce, doktorunuz lastiği dişlerinize takarak hangi dişler arasına nasıl yerleştireceğinizi uygulamalı olarak gösterir. Siz doktorunuzun taktığı lastiği çıkarmadan önce mutlaka bir fotoğrafını çekmelisiniz. Böylece karıştırma olasılığına karşı elinizde bir kayıt bulunur. Taktığınız lastiği bu fotoğrafla karşılaştırarak doğru taktığınızdan emin olabilirsiniz.
Üst dişleriniz önde ise; bu kez üst ön bölgeden alt arka bölgeye doğru lastik kullanırsınız. Böylece üst dişlerinize geriye doğru, alt dişlerinize ise öne doğru kuvvet uygulamış oluruz.
Bu tip kapanış bozuklarında lastiğin doğru takılması çok büyük önem taşır, yanlış takılan lastik kapanışımızın daha fazla bozulmasına yol açabilir. Ancak karıştırmaya çok müsaittir lastiklerin nereye takılacağı konusu. Bu nedenle en ufak bir şüphe duyduğunuzda mutlaka doktorunuzla iletişime geçmelisiniz.
Küçük yaştaki çocuklarınızın lastikle tanışacağı seanslarda yanında bulunmalısınız. Böylece lastik konumlarını siz de net bir şekilde anlayarak çocuğunuza yardımcı olabilirsiniz.
Lastiğimi Ne Kadar Süre Takmalıyım?
Doktorunuz aksini söylemedikçe lastiğinizi gece ve gündüz yemekler haricinde bütün gün takmalısınız. Kuvvetin etki gösterebilmesi ve dişin hareket edebilmesi için belli bir eşik sürenin üzerinde kuvvet gerekir. Bu eşik sürenin altında lastik taktığınızda, gerçekleşen diş hareketi siz tekrar lastiği takana kadar geçen sürede geriye dönecektir. Bu şekilde takmaya devam edecek olursanız her gün aynı hareket meydana gelip geri dönecektir. Bu şekilde ilerleme kaydedemediğimiz gibi dişlerinizde istenmeyen hareketler nedeniyle zarar görür. Yani
Sizden İstenen Sürenin Altında Lastik Takmak = Hiç Lastik Takmamak
Bu sebeptendir ki lastiğimi her gün takıyorum diyen bazı hastalarda hiçbir ilerleme göremeyiz. Çünkü her gün taksalarda istenen sürelerde takmamışlardır. Yani ”GERÇEKTEN” lastik takmamışlardır aslında. Daha önce hikâyelerimde bahsettiğim gerçekten lastik takmak kavramı tam olarak budur.
Lastiklerimi ne kadar sıklıkla değiştirmeliyim?
Doktorunuz aksini belirtmedikçe günde bir kez lastiğinizi değiştirmeniz önerilir. Yemeklerde çıkarıp, yemeklerden sonra aynı lastiği tekrar takmalısınız. Ben genelde sabah kahvaltıdan sonra değiştirmenizi öneriyorum.
Sonuç olarak lastiklerinizi size önerildiği şekilde ve sürelerde takmayı kesinlikle atlamamalısınız. Tedavinizin gidişatı için bu çok önemlidir.
